Το ασυνείδητο είναι ένα μεγάλο μέρος του μυαλού του οποίου ο άνθρωπος δεν έχει επίγνωση. Περιλαμβάνει τις βασικές μορφές ψυχικής ενέργειας καθώς και τα γεγονότα, επιθυμίες και παρορμήσεις που έχουν απωθηθεί από τη συνείδηση και τις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας που ο άνθρωπος έχει λησμονήσει. Το ασυνείδητο είναι παρών κατά την γέννηση και υπάρχει σε όλη τη ζωή του ανθρώπου, λειτουργώντας πάντα ως μία μεγάλη κινητήρια δύναμη στη ζωή του. Το υποσυνείδητο είναι η «λογοκρισία» από την οποία περνούν όλες οι αναμνήσεις του ασυνείδητου για να αποφασιστεί αν θα τους επιτραπεί η είσοδος στη συνείδηση ή αν αντίθετα απωθηθούν στο ασυνείδητο.Το συνειδητό επίπεδο περιλαμβάνει όλα αυτά των οποίων ο άνθρωπος έχει επίγνωση σε σχέση με τον εαυτό του και το περιβάλλον του.
Η ψυχαναλυτική θεωρία διατυπώνει την άποψη ότι τα στοιχεία των πρώτων παιδικών συγκρούσεων που έχουν απωθηθεί στο ασυνείδητο αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για το αν και πόσο θα είναι υγιής η μελλοντική προσωπικότητα που θα αναπτυχθεί.
Τα στάδια της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης όπως αναπτύχθηκαν στην ψυχαναλυτική θεωρία, από την γέννηση του ατόμου μέχρι το τέλος της εφηβείας είναι τα εξής:
• Στοματικό στάδιο (0-1,5 έτος). Το στόμα αποτελεί την κύρια περιοχή δυναμικής δραστηριότητας. Από αυτή την περιοχή αντλεί το βρέφος την ευχαρίστηση του θηλασμού, μασώντας, απομυζώντας.